„Stomatologia 2013” Konferencja Komisji Stomatologicznej Naczelnej Rady Lekarskiej, kolejna inicjatywa – po „Tygodniu profilaktyki nowotworów głowy i szyi”, która jest kontynuacją działań zainicjowanych podczas Debaty środowiska naukowego i dziennikarskiego, zorganizowanej w Polskiej Akademii Nauk w kwietniu br. Debata ta odbyła się z inicjatywy Konsultanta Krajowego w dziedzinie Otorynolaryngologii prof. Henryka Skarżyńskiego we współpracy z prof. Wojciechem Golusińskim – inicjatorem „Ogólnopolskiego Programu Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi”. 

Na konferencji, która odbyła się 17 października 2013 r., omawiano zagadnienia z zakresu epidemiologii i aspekty leczenia pacjentów z nowotworami głowy i szyi. Pokazano, jak istotną rolę w profilaktyce i wczesnym wykrywaniu raka może i powinien odegrać lekarz stomatolog. Gabinety stomatologiczne są często niedoceniane w zakresie możliwości prowadzenia testów i badań przesiewowych. Rola lekarza stomatologa nie sprowadza się tylko do realizacji bieżących potrzeb stomatologicznych pacjentów (leczniczych i profilaktycznych). Wizyta w gabinecie stomatologicznym to szansa na wykrycie wielu innych problemów zdrowotnych. Sporo chorób ogólnoustrojowych ma ustną manifestację i można je zaobserwować podczas wizyty w gabinecie.

Jak podkreśla prof. Jan Zapała, Krajowy Konsultant ds. Chirurgii Stomatologicznej, nowotwory głowy i szyi stanowią około 12,2% zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce.

Prof. Henryk Skarżyński – Konsultant Krajowy w Dziedzinie Otorynolaryngologii, Przewodniczący Komitetu Nauk Klinicznych PAN, a także członek Naczelnej Rady Lekarskiej ostrzega, że cechą wspólną nowotworów głowy i szyi jest dość długi, skryty przebieg i niecharakterystyczne objawy wczesne. Czynniki te utrudniają szybkie rozpoznanie oraz właściwe leczenie.

Prof. Wojciech Golusiński, Prezes Polskiej Grupy Badań Nowotworów Głowy i Szyi przyznaje, że wyniki leczenia w tej grupie chorych są wysoce niezadowalające i wynoszą około 50% pięcioletnich przeżyć. Omawiając pierwszy „Ogólnopolski Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi” podkreślił, że nowotwory Głowy i Szyi należą do chorób onkologicznych, których diagnoza i leczenie są bardzo trudne – wynika to z faktu, iż ten region organizmu jest doskonale unaczyniony oraz unerwiony. Obejmuje on pięć narządów zmysłów, charakteryzujących się niezliczoną ilością małych przestrzeni anatomicznych, w których może rozwinąć się nowotwór. Prof. Golusiński zaznacza, że Polska na tle innych państw Unii Europejskiej niestety nie ma dobrych wyników leczenia narządowego w tej grupie. – Dlatego też podjęliśmy w kraju próbę wprowadzenia Ogólnopolskiego Programu Referencyjnego, którego Polska Grupa Badań Nowotworów Głowy i Szyi jest koordynatorem. Ten unikalny w skali Europy program ma na celu podniesienie świadomości społeczeństwa polskiego w zakresie wczesnych objawów, diagnozy i leczenia w nowotworach głowy i szyi. – podkreśla. Prof. Golusiński zapewnia, że z nowotworami tego regionu można wygrać, prowadząc świadomie i z determinacją kampanię: – Jesteśmy przeświadczeni, że przyniesie ona pozytywne efekty. Oprócz środków finansowych najważniejsi są ludzie zaangażowani w program – aktualnie udało się powołać w 16 ośrodkach regionalnych koordynatorów programu profilaktyki głowy i szyi, którzy na swoim terenie będą promować program i wysokospecjalistyczne ośrodki jako miejsca gdzie można uzyskać pomoc i leczenie.

Prof. Henryk Skarżyński wyjaśnia: – Nowotwory głowy i szyi obejmują kilka podstawowych lokalizacji do których należą nos i zatoki oboczne nosa, jama ustna, krtań oraz gardło nosowe, ustne i dolne, gruczoły ślinowe i tarczyca. Aktualnie na świecie notuje się ponad 600 tysięcy nowych zachorowań rocznie na raka wyżej wymienionych okolic. Największy udział bo ponad 260 tysięcy mają raki jamy ustnej. Przy tych niepomyślnych danych epidemiologicznych wyleczalność nowotworów głowy i szyi wg Sloan-Kettering Cancer Centre z Nowego Jorku wynosi ok. 50 %. Nowotwory jamy ustnej obejmują 1,6% wszystkich nowotworów spotykanych w organizmie człowieka. Zapadalność w Polsce jest szacowana na 4,16 na 100 tys. mieszkańców, natomiast śmiertelność wynosi 1,83 na 100 tys. mieszkańców w Polsce. Zapadalność i śmiertelność wzrasta wraz z wiekiem. Aż 85 % dotyczy to 5 i 6 dekady życia. Warto dodać, że czynnikami ryzyka nowotworów jamy ustnej i wargi są: palenie tytoniu, marihuana, alkohol, zła higiena jamy ustnej czynniki infekcyjne HPV, HIV, HSV, EBV, czynniki genetyczne i późno rozpoznawane stany przedrakowe.

Prof. Tomasz Konopka także przyznaje, że sytuacja epidemiologiczna dotycząca raka błony śluzowej jamy ustnej w Polsce nie jest korzystna: – Obserwujemy wciąż późną zgłaszalność na leczenie specjalistyczne, co skutkuje gorszymi wynikami dotyczącymi 5-letniej przeżywalności pacjentów z tym nowotworem.

Podsumowując spotkanie prof. Skarżyński zaproponował innym obecnym na konferencji Konsultantom Krajowym wspólne przygotowanie programu badań profilaktycznych, który zostałby przedstawiony Ministerstwu Edukacji Narodowej.

Konferencje tego typu organizowane są dla lekarzy i lekarzy dentystów, aby w ich gronie omówić potrzeby lecznicze i profilaktyczne oraz problemy zdrowotne naszych pacjentów. Publiczny wymiar konferencji ma pomóc pokazać całemu społeczeństwu, że wizyta w gabinecie stomatologicznym to szansa na wykrycie wielu problemów zdrowotnych. W tegorocznej konferencji uczestniczyło ponad 50 lekarzy dentystów, otolaryngologów i chirurgów szczękowo-twarzowych z całej Polski.